EN
Quick Links
سیستەمەکانی بەکارهێنانی بەتەری بەسەر سێ بەشی سەرەکی دەبەستن کە هەمکاری لەگەڵ یەک دەکەن: سیستەمی بەڕێوەبردنی بەتەری (BMS)، کۆنتڕۆڵی کۆمەڵەی تەواوی بارستەی (SOC)، و شێوازی پەیوەندی کردنی ئینڤەرتەرەکان. وەکو بیرکارییەکەی سیستەمەکە وەک مێشکی سیستەمەکە دەکەوێتە ناوەوە، دەست دەکەوێتە بەرگری لە کارەکانی وولتیجی سێلەکان، گەرمی، و هەڵچوونەکان بۆ ئەوەی هیچ شتێک بەدەم نەگات بە دۆخێکی ئاسایی. SOC دەری دەکەوێتەوە چەندە چەقی لە تانکەکەدا هەیە لە هەر کاتێکدا. و ئینڤەرتەرەکانیش ئەوە دەکەن کە هەموو ئەو کورەنتی دایرەکیەی کە لە بەتەریەکانەوە دێت دەگۆڕن بۆ کورەنتی لەناوچوونی کە دەتوانێت چیاکان، ئامێرەکان، و ئەو کارەبایانەی کە لە ماڵ یان دەرگایەکی کاری دایە بەکاربهێنێت. بێ گەمارۆی ئەم بەشانەی هەڵدەستە ڕاستەوخۆ سیستەمەکە کار ناکات.
تەکنۆلۆژی پێشکەوتووی سیستەمی بەڕێوەبردنی بەتەری (BMS) وەک یەکەمەتەیەکی سەلامەتی بەرگەری بەتەری دەکات. کاتێک دانەیەکتەر زیاتر لەو ماوەیەی کە وەک دانەیەکتەری ئاسایی دادەنرێت—کە ئەمەش بە گشتی لە 2.5 ڤۆڵت تا 3.65 ڤۆڵت بۆ هەر سەلولێک لە بەتەریەکانی لیتیۆم-ئایۆنی دەگۆڕێت—سیستەمەکە هێزەکە دەکاتەوە بۆ پاراستنی زیان. ئەم جۆرە پاراستنە دەیەوێتە سەر ئەو هەڵوەشانەوە سەلامەتییە سەختانەی کە دەکرێت لەگەڵ بەتەریە لیتیۆمییەکان بەرەوپێش بچێت، و هەروەها دەیەوێتە سەر ئەوەی کە بەتەریەکانی سەربەستی سەریشکاندنی سولفاتی دەستنەدات لە ماوەی درێژدا. لەلایەن دامەزرێنەرانەوە دۆزراوەتەوە کە بەتەریەکانی کە بە سیستەمی BMS-ی باش و بەرگەری دەکرێنەوە تەواوەتی دەبێت لە 30% زیاتر لە بەتەریەکانی کە بەتەری بێ بەڕێوەبردنیان هەیە. ئەمەش لە ناوچەی ئابووریش ڕاستەقینە دەبێت، چونکە بەتەریەکانی کە دەمەنێکی درێژتریان هەیە دەبێت کەمترین گۆڕین لە ماوەی درێژدا.
دەگەرەنەرە نوێ دوو لایەنی جارەدراوی توانا لە نێوان پانەلە خۆرەکان، باطریەکان و بارەکانی ماڵی دا دەستێنێت. یەکگرتنی زانا دۆخی خۆبەشکردنی خۆر دوای ڕووناواوی خۆر دەبەستێتەوە لە کاتێکدا گەیاندنی توانای ڕزگارکراو دەگرێتەوە بۆ بەکارهێنان لە شەو. ئەم هاوبەشیە دەستێنێتەوە بە توانای بێ تێکچوون لە کاتی کەمبوونەوەی تۆڕەکە دەگرێتەوە لە کاتێکدا لە رێگەی گۆڕینی خۆکاری سەرچاوەکان بەکارهێنانی توانای نوێکردنەوەیی دەڕاکرێت.
جۆرەکانی بەتەریەکان هەریەکێک پێویستیان بە شێوەیەکی تایبەت دەبێت. بۆ مۆدێلەکانی سەرکەوتووی سەرەشکی سەرەوە، بەریەکان دەبێت مانگانە سطحی ئێلێکترۆلایتیان کۆنترۆل بکەن و دووپاتێکانیان ساڵانە پاک بکەن تاکو سلفاتیز کردن بەرگری بکەن. بەتەریەکانی AGM سیل کراو کەمتر دەمێنرێتەوە، بەڵام هێشتا پێویستە کەسێک هەر سێ مانگێک یەک جار فشاریان کۆنترۆل بکات. بەتەریەکانی لیتیۆم-ئایۆن گشتا سادەترن، بەڵام دەبێت هەر دوو مانگێک یەک جار کۆنترۆل بکرێت کە BMS چۆن کار دەکات و ئایا گەنجاییشی دەمێنێتەوە. لەگەڵ ئەو تاقیگە کە دوای ساڵێکی دەرچووە، کەسانی کە بەتەری لیتیۆم-ئایۆن بەکاردێنن تەنها لە دوو سەرەی وەقتی کەسانی کە بەتەریە کلاسیکیەکان بەکاردێنن بەکاردێنن. بەڵام دیارە، ئەگەر ئەم کارەکانی دەسکەوت بەکۆڵانەوە بەجێهێشتن، دەستوورکاران مەرجەکانی گارانتی ناکۆکن لە کاتێکدا هەڵوەشێک دێتەوە.
| Cureyê Pîl | کارەکانی سەرکەوتنی سەرەکییەکان | Frekans |
|---|---|---|
| بەتەری سەرەشکی سەرەوە | دووبارە کردنەوەی ئێلێکترۆلایت، پاککردنەوەی دووپاتەکان | مانگانە/ساڵانە |
| AGM | تاقیکردنی فشار، دیاریکردنی جۆفەکە | چوارچۆڵ |
| لیتیۆم-ئایۆن | تشخيص BMS، پشتيوانى كردن له چاپي | هەردوو مانگى |
لە بارەی بەتەریەکان، پێویستە بەرێوبەری زۆرتر بەسەر بەتەریەکانی ئەسیدی سەربەست بگرێت، کارەکانی وەکوو کۆنتڕۆڵکردنی ڕێژەی گەردیلەیی بەردەوام. بەڵام نرخیان ٤٠% کەمترە لە سەرەتاییەکەی. لە کۆڵایەوە، بەتەریەکانی لیتیۆم-ئایۆن دەمەوێت زۆرتر، لە سێ تا پێنج جار زۆرتر لە ئەسیدی سەربەست، بە درێژایی ٨ تا ١٥ ساڵ پێش ئەوەی گۆڕان بکرێت. گرێبەندەکە ئەوەیە کە ئەم بەتەری لیتیۆمە سیستەمی کۆنتڕۆڵکردنی گەرمییان هەیە کە دەمانایەتی کۆنتڕۆڵکردنی ڕووندەمان زۆر گرنگە. لەگەڵ لێکۆڵینەوەی لە ساڵی ٢٠٢٤ دەربارەی ٢٠٠٠ جولەی چارژکردن، سیستەمە لیتیۆمیەکان هێشتا ٩٢% لە توانای سەرەتایی خۆی دەگرێتەوە، بەڵام ئەسیدی سەربەست دەگاتە ٦٥%. ئەم دووبارەکردنەش تەنها ڕاستە کاتێک کە خەڵک سەر ئەو نرخانەی پێشنیارکراوە بەردەوام بێت، بە تایبەتی لە نێوان ٢٠% تا ٨٠% لە حاڵەتی چارژ بەردەوام بن.
دەمەوێتی زۆر لە هێزی بەتەری 15–30% که‌مه ده‌کات. لە کۆلزامدا:
دەمەوێتی کۆنترۆلکردن لە نێوان 50–86°F (10–30°C) بگرەوە—هەر 15°F (8°C) لەم دیاریگە زیاتر بوو، نیوی دەمەوێتی بەتەری لیتیۆمی دا که‌م دەکات. ده‌زگەی شیلی هەوا بۆ داگرتنی شیلی هەوا لە 60% کەمتر بکە، چونکە شیل دوای 200% زیاتر بوو لە کۆنترۆلکردنی تەرمینال دا. بۆ داهێنەوەی درێژخایەن، سیستەمەکانی لیتیۆم دەبێت لە 50% SOC دا بگرێتەوە، لەکاتێکدا سیستەمەکانی سەربەستی سەرشار دەبێت بۆ پاراستن لە سولفاتکردن.
سەرەتا، داڕێژەکەی بەتەرمی سیستەمی خەزنکردنی کارەبایەکە لە هەموو سەرچاوەیەکی تواناییەوە بکەرەوە. یەکەمین سەلامەتیە کەسان! دەستۆورەکانی لاکانی بپۆشە و چەند گۆگڵەی سەلامەتییەکی تریش بەدەست بگرە چونکە ئێمە ناتەوێت کەسێک شوکەی کارەبایی بخۆن یان لەگەڵ ماددە پاراستنیەکان هەڵە بکەن. چەند چوکەیەکی سیمی بگرە و داڕێژەیەکی سۆدای خۆراکی بۆ میکس بکەرەوە، تەنها یەک کۆفکەکی بۆ هەر گوشتەیەکی ئاو. داڕێژەکانیان لەو کۆنەکتۆرانەی کە پاراستنی سپی یان سەوزەکە هەڵدواندۆتەوە بکەوە. بۆ پاککردنەوەی قاپەکان، بەرەوەری مایکرۆفایبەری خوێیەکان بەکاربهێنە بەجۆرێک نەک ئاوی لە ناویاندا بکەیتەوە. دوای داڕێژاندنەوە، هەموو شتێک بە ئاوی دیستیل کردنەوە شۆرە بکەرەوە، دواتر بەتەواوی خوێ بگەڕێتەوە. یادت نەکەوێت چەند گەڵێکی پاراستن لەدەمی هەڵدانی پاراستن بۆ بەستنەوەی دووبارە. کۆنەکتۆرە پاکەکان بەڕاستی باشتر کار دەکەن، دەرەوەی کارەبایی بەبێ لەدەست دان ٣٠-٣٥٪ ولتاژ لەبەر ئەوەی کۆنەکتەکان دیسان ناتوانن بە دروستی پەیوەندیان پێوە بکرێت.
کاتێک دوخپێکانی بەتەری شل دەبن، ڕیزیستەنس دروست دەکەن کە ئەندازەی کارەبایی دەکەوێتە گەرمی بەبێ کارێک. ئەمە دەتوانێت گەرمی تەرمینەلەکان بگەیەنێتە ٢٨ پلەی سەلیزیۆس کاتێک سیستەم باری تێدایە. بۆ دەربەندی ڕووتین، یەکەمگەیش لە مانگێکەوە دوخپێکان بە دەستگرێبەری تۆرکی دروست چێژ بەر. زۆربەی دابەشکەران تۆرکی ٨ تا ١٥ نیوتون مەتر بۆ سیستەمەکانی لیتیۆم-ئایۆن دادەنێن. خەمڵێتی لە زۆر شێلبوون یان زۆر گەرمبوون بپارێزە چونکە دەتوانێت نیشتمانەکان بسوڕێت، بەڵام نەکەوێتەوە زۆر شل بەجێبەزار بۆ ئەوەی ئەرکی خەمڵێتی دروست نەکات. دەست بکە بە تەرمینەلە ئەرێنییەکان دواییەکان بۆ نەخێرییەکان بگەڕێتەوە. ئەوەش بەدیارە کە هەر گەورەبوونێکی بچوک لە ڕیزیستەنس کەمتر لە ٠.١ ئۆم لە سەر هەر پۆینتێکی دوخپێ دەتوانێت ٢٥٪ لە هێزی داواکراو لەوانەی کە گرنگە بە تەنیا بەجێبەزار بکات.
بە بەردەوامی ئەم نیشانە سەرکەوتنە بەریتانەوە دەربارەیەکان بپەرەکێنەوە:
داتاکان نیشان دەدەن ٧١% لە ناکارامییەکانی سیستەمی کۆکردنەوە دەست پێدەکەن لەم نیشانە زانییانە پێش ئەوەی ڕووبەری زۆر بەرپا بێت. بۆ بەڵگەدانی دعوای گارانتی، ناکارامییەکان بە بەکارهێنانی ئەپ مۆنیتۆرکردنەکەت داکۆمێنت بکە.
کاتێک بەتەریەکان هەڵگری نەخۆشیانەوە دەکەن، گەر دەستووری دەکەوێتەوە کە چۆن دەستگەیشتن بە دەستووری (SoC) زۆر ڕوونتر بێت، هەروەها چۆن سیستەمەکە بەتەواوی کار دەکات. سیستەمە داخەڵییەکانی دیاریکردن بەردەوام دەبیننەوە بەرامبەر بەشە سەرەکییەکان وەک گۆڕانی دەریادەری، گۆڕانی گەرمی و چەندجارەوەی کە بەتەری دەست دەکاتەوە بەرەو چارەسەرکردن و لەدەرکردن. ئەمەش دەبەزێتەوە لەو هەڵەتانەی کە بەتەریەکە زیاد لە هەڵگەیشتوو دەبێت یان تەواو دەر دەکرێت. دەستووری دەکەوێتەوە کە SoC لە نێوان ٢٠٪ بۆ ٨٠٪ زۆرترین کاریگەری لە سیستەمەکانی لیتیۆم-ئایۆن دەبێت. ئەم کارە پێش دەبەزێتەوە لە کەمبوونەوەی توانای بەتەری لە ماوەی کات و لە ڕاستیدا زیادکردنی ژیانی سیستەمەکە دەکاتەوە بە شێوەیەکی تەقە ٣٠٪ تا ٤٠٪ لەو سیستەمانەی کە بێدەنگیان نییە. دەربارەی ئەوەی کە بەتەریەکە چی دەکات لە ماوەی کاتی ڕاستەقینە دەتوانێت بخەیتەوە بۆ ئەوەی بەهێزترین بڕی دەنگ بدەنەوە، بەتایبەت لەو کاتانەدا کە داواکاری کارەبای زۆر دەبێت.
ئەپەکانی تەلەفۆنی زیرەک بە شێوەیەکی گەشەپێشواو ڕێگەی دەسەڵاتداری کردنی مرۆڤەکان بە بەتەریەکانی ماڵەوە گۆڕ کردووە. ئێستا دەسەڵاتدارانی ماڵ دەتوانن زۆرێک لە زانیاریەکانی گرینگ ببینن کە دەرەوە لە تەلەفۆنەکانیانەوە نیشان دەدرێت، هەروەها دەتوانن لە دوورەوە کۆنتڕۆل بکەن. زۆربەی ئەپەکان پەڕەی داشبۆردی سادەییان هەیە کە کاربەدەرەکان دەتوانن زانیاریەکانی بەکارهێنانی ئەنەرژی، کۆندیشنی بەتەری و چۆنییەتی چارجکردن دەربارەی ببینن. یەکێک لە باشترین یارمەتیەکان ئەوەیە کە ئەم سیستەمانە لە دوورەوە دەسەڵاتداری بەتەریەکان دەکەن بۆ ئەوەی شکانەوە ناگۆڕاوەکان کەم ببن، هەروەها دەیانەوێت بەتەریەکان درێژتر ببن سەر کارکردن، چونکە چارجکردنیان بە شێوەیەکی زیرەکانە دەگۆڕنەوە بەپێی شرۆڤەکان. کاتێک شتێک هەڵدەستە، ئاگادارکردنەکانی سەرۆکی دەر دەچن لەسەر شاشەی تەلەفۆنەکە بۆ ئەوەی دەسەڵاتدارەکە بزانێت کە دەبێت چارەسەرێک هەبێت. ئەمە واتەیەکی تر دەسەڵاتدار دەتوانێت بەکارهێنانی ئەنەرژی بگۆڕێت حتا ئەگەر لە کارخانەیەکدا یان لە سەفەرێکدا بێت، کە ئەمەش یارمەتی دەدات بەتەریەکان بە بەهێزی کار بکەن بەبێ هەرگیزەکی.
ئامرازە پێشکەوتوەکانی تۆمارکردنی داتا دەڵێن ژوورەکەی چاکسازی دەکەن بۆ دۆزینەوەی کێشەکان پێش ئەوەی بەهەڵەیەکی تایبەت داواکارییەکانی کارکردن بەهەڵە بکەن. ئەم سیستمانە گۆڕانکاریە بچوکەکان دەبینن کە لە ماوەیەکی کاتدا دەگۆڕێن بەرامبەر بەوەی چۆن بەتەریەکان توانای خۆیان لەهەڵگرتنی تەواوی دەکەن، چۆن توانای گەیاندنی تەواویان هەیە، و گۆڕانکارییە گەرمییەکان لە ناو بەشەکانی سیستەمەکە. کاتێک شتێک لەڕێگەیەکی نادروست دەچێت، نەرمەڵاوەکە هەڵبژاردنەکانی دەنگی دەکەوێت بۆ کێشەکانی وەک زیادبوونی چالاکی داخەڵی لە ناو سێلەکان یان کاتێک کۆمەڵێک ناهاوکاری هەیە لە ناو بەتەریەکە. لە کۆتاییدا زانیاریەکان نیشان دەدەن کە کۆمپانیاکانی کە بەکارهێنەری ئەم جۆرە ڕێگەیەن بۆ چاکسازی پێشگری لە کاتژمێرەکانی ناگۆڕاوەکان دەکەن بە نیوەیەکی کەمتر لە رێگە تایبەتییەکان، لەکاتێکدا دەربەدەری دوو سێیەمی کەمتر لە پارە بەسەربردنی پێکهاتەکانی دەکەن. بەدەنگی هەڵگرتنی نەخشەکان بەشێوەیەکی باشتر بەرنامەکانی تەواوکردن دەکەوێتەوە کە نەک تەنها بەپێی ئەوەی کە لە دێرەوە ڕوویداوە بەڵکو لەوانەیش دەستێکی گرینگی لە کاربەکارهێنەرییەکانی هەیە و گۆڕانکارییەکانی سیزۆنییەکانی داواکاری، کە دەبەتەریەکان بەردەوام دەکاتەوە بەهێزی تا کۆتایی مانگی گارانتی بەبێ گۆڕانکارییە زۆرەکان.
کاتێک کار لەسەر دەسکردنەکان دەکەیت، ئاسانی دەبێتە یەکەم شت. خۆت تەجهیز بکە بە ئامێرەکانی دیاریکراو لەوانە دەستکرە ئامێرەکان و دەستکرە گەرماپارێزەکان و دڵنیابە لە پاراستنی چاوەکانت بە دەستگرێنەرەکانی ئانسی. دەرکردن یەکێکی گرینگترە چونکە بەتەریەکانی سەربەستی هیدرۆجەن دەری دەکەن. هەوای چواردەوری کۆمەڵە بەتەریەکان بەردەست بگرە، لەوانە یەک فوت مکعب بە یەک فوت چوارگۆشەیی شوێنی بەتەری. ڕێکبەرەکانی گاز بە باشی تۆمار بکە و دڵنیابە لە کارەبای گازەکان. و باشە ڕووبەرێکی سۆدا یان ڕاپرسێنەرەکانی تر لە نزیک کارەخانەکە هەڵگرە. شپۆلە ئاسیدیەکان زۆرتر لەوەی دەیزانین دەکەون، بۆیە ئامادەبوون هەموو یەکێکی گۆڕانکاری دەکەنەوە.
دەستووری داواکردن دەتوانێت بیستنی بەتەریەکانی لیتیۆم-ئایۆنی دەربارەی ٣٠ تا ٤٠ لەسەد زیاتر لە ئەوانەی کە بەجێی خۆیان هەڵدەوەستێت. دەقیزاندنی کاتێک خوێندەکەین و چۆن دەوەری شارژیان دەبێت گرنگە کاتێک کەسێک وەکانتیەکەی بەدەست هەبێت. زۆرینەی دامەزرێنەران سادەیەک دەڵێن ناکۆک دەکەنەوە کە ئەنیاری وەکانتیەکان دەبینن کە لەبەر ئەوەی سوڵفاتیۆنی دەرکەوتووە لەبەر ئەوەی چاوپێکەوەیەکانی یەکسانکردنیان نەکردووە. شتی گرنگ ئەوەیە کە چۆن داواکردنی ئەم بەتەریانە دەکەین یەکبەشێو بکەینەوە لەگەڵ ئەو کاتەی دەوەریان دەبێت. بەتەریەکانی AGM گشتیاً پشکنینی فشار لە هەر سێ مانگێکدا دەوێت یان لە مۆدێلەکانی سەرەکییەکانی ئاسۆتی لەبەر ئەوەی دەبێت یەکجار لە مانگێکدا تاقیکردنەوەی گراندیتی تایبەتیان دەکرێت. ئەم جۆرە بەرنامەیە یارمەتی دەدات بۆ دەقیزاندنی کێشەکان پێش ئەوەی گەرێبەیەکی باهەرزانەوە داوا بکەن.
بۆ شلکردنەوەی کارەبای سولفات کردن لە بەتەریەکانی سەرەش، کۆنتڕۆڵکردنی زیادەباری ل around ٢٫٤ فۆلت لە سەلولێکی کارێک دەکات. کاتێک سەبارەت بە سیستەمە لیتیۆم-ئایۆنەکان دەگەرێت، دەبێت گەریان بەرانبەر بەرکەوتنەوە بگەڕێیت کە زۆرجار نیشانەیەکی گەرمیە. کۆنتڕۆڵکردنی گەشەپێدانی جۆڵەکە یەکجار لە مانگ دەتوانێت ئەم نیشانە ناگۆڕانە داوا بکات. ئەگەر توانای بەتەریەکە لە ساڵێکدا زیاتر لە ٢٠% کەم ببێت، ئەوە زۆرجار واتە شتێک لە پێش ئەوەی ڕوو بدات هەڵە دەکات. تاقیکردنەوەی داڕەنجاندن بەدەستهێنانی سەلولە خراپەکان یارمەتی دەدات کاتێک ئەمە دەگەرێت. کۆنترۆڵکردنی شیلیش فاکتۆرێکی گرینگە. ڕێژەی شیلی هەوایەکە دەبێت کەمتر لە ٦٠٪ بێت، یان بە کارهێنانی موڵەکولا ساکەرێن یان کۆنتڕۆڵکردنی کلیمای جۆڵەکە. لێکۆڵینەوەکان نیشان دەدەن کە ئەم توێژینەوە سادەیە لە درێژایی کاتدا شکستەکان دەکەمێتەوە تا نزیکەی ٦٠٪.
سیستمی بۆ کۆنتڕۆل کردنی بەتەری (BMS) زۆر گرنگە چونکە مۆنیتۆر دەکات سەلەکان، گەرمیەکان و هەروەها هەڵگرتنی تەواوی بەتەری بۆ پاراستن لە بەرکردن یان داخستن زۆر، کەواتە هەڵوەشاندنەوەی زیان و درێژکردنەوەی عمر.
بەتەریەکانی لیتیۆم-ئاسیدی دەبێت مانگانەیی تەکرێبی ئەلیکترۆلیت و ساڵانەیی لێکردنی تەرمینال بکەن. بەتەریەکانی AGM دەبێت چوارچۆرەکانی گەرمی تەکرێب بکەن، لە کاتێکدا بەتەریە لیتیۆم-ئایۆنی دەبێت BMS یان هەر دوو ساڵێک یەک جار تەکرێب بکرێت.
گەرمیە زۆر سەرەفەرازەکان دەتوانن کارامایی بەتەری کەم بکەنەوە لە 15–30%. لە زستاندا، بەکارهێنانی ئیسۆلاسیۆن؛ لە هاویندا، ئامێری سێکاندنی سێکەڵ بەرهەم دەهێنێت. مۆسۆن دەوڵەمەند بەتەری دەوێت چاککردنەوەی بەرکەوتنی ئاو و کۆنتڕۆلی تۆڕە.
نیشانەکان دەگرێن داواکردنی قابلیت زیاتر لە 20%، جۆڵەکانی قاپەکان، بووەکانی ئاسیدی دیاریکردنی ڕاکردن، و گەرمیەکانی ڕووکەشە زیاتر لە 45°C.